لیست بهترین غذا ها برای کودک 6 ماهه تا یک ساله

یکی از دغدغه های مادران عزیز و بخصوص مادرانی که تجربه اولشان است نوع تغذیه کودکان می باشد. این افراد همیشه سوالاتی را در ذهن خود دارند. مانند اینکه  غذای کمکی را از چه سنی شروع کنم؟ چه غذایی به کودک بدهم بهتر است؟ چه غذایی را باید برای کودک حذف کنم؟ بهترین غذا برای کودک 6 ماهه چیست؟ لیست برنامه غذایی روزانه کودک 6 ماهه تا یک ساله چگونه باید یاشد؟

به دلیل سوالات بسیار زیادی که از متخصصان گروه سلامت اوما در این زمینه پرسیده می شد لازم دانستیم مقاله ای جامع درباره لیست بهترین غذاها برای کودکان 6 ماهه تا یک ساله و نکاتی که باید در انتخاب غذای مناسب برای کودک بدانید را تهیه و در اختیار شما مادران عزیز قرار دهیم تا با خیال راحت یک برنامه غذایی مناسب برای کودک دلبندتان تدارک ببینید. در این مقاله می خوانیم:

مهم ترین پارامتر تاثیرگذار بر نمودار رشد نوزاد از نظر وزن، قد و دور سر نوع تغذیه او می باشد. احتمالا فرزند شما الان 4 تا 6 ماهه است که به شما انگیزه داده این مقاله را بخوانید. کار بسیار خوبی می کنید. هرچه آگاهی شما نسبت به این موضوع بیشتر باشد، فرزندتان رشد بهتری خواهد داشت. مهم است که شما چه غذایی را از چه سنی برای نوزاد شروع کنید تا رشد ایده آلی داشته باشد. همچنین باید مراقب باشید بیش از اندازه به او غذا ندهید.

به طور کلی با توجه به نمودار رشد، چه وزن کودکتان بیشتر از حد زیاد شده باشد و چه از مقدار نرمال کمتر باشد در هر دو صورت برای او در آینده مشکل ساز است. از جمله غذاهایی که شما می توانید بعنوان شروع غذاهای کمکی استفاده کنید فرنی، حریره بادام، انواع سوپ ها، سرلاک و .... می باشند.

WHO توصیه می کند کودک، غذای کمکی را از 6 ماهگی همراه با شیر مادر شروع کند. بهتر است برنامه غذایی او به این صورت باشد که از 6 تا 8 ماهگی دو تا سه بار در روز، از 9 تا 11 ماهگی و از 12 تا 24 ماهگی سه تا چهار بار در روز به کودک غذای کمکی داده شود.

معمولا یکی از دلایل کاهش رشد در این سنین کمبود وعده های غذایی است. زیرا در این زمان تنها شیر مادر پاسخگوی نیازهای بدن کودک شما نیست و اگر به اندازه کافی غذای کمکی نخورد رشدش کافی نخواهد بود. این دوره از اهمیت ویژه ای برخوردار است و اگر به آن توجه نکنید ممکن است فرزندتان دچار سوء تغذیه شود. در سراسر جهان کودکان زیر پنج سال به دلیل انتخاب غذاهای نامناسب و یا تعداد وعده های نادرست دچار سوء تغذیه می شوند. طبق گزارش WHO از هر 5 کودک دو نفر آن ها این مشکل را دارند.

سازمان بهداشت جهانی بر اساس آزمایشات و مطالعات گسترده ای که در این زمینه انجام داده است یک برنامه غذایی مناسب را پیشنهاد می کند که در ادامه با جزئیات آن بیشتر آشنا می شویم.

- تغذیه تکمیلی باید به موقع باشد، به این معنی که همه نوزادان باید علاوه بر شیر مادر نهایتا از 6 ماهگی به بعد غذاهای بیشتری مصرف کنند.

- غذاهای مکمل باید از نظر مقدار، نوع پخت و مواد مغذی که دارد متنوع و متناسب با نیازهای نوزاد باشد تا همه نیازهای او را برآورده کند.

- مواد غذایی باید به صورت ایمن تهیه شوند. به این معنی که اقدامات لازم برای به حداقل رساندن خطر آلودگی با بیماری ها انجام شود.

- غذاها باید به نحوی تهیه شوند که از نظر بافت برای سن فرزند مناسب باشد.

-  مناسب بودن ماده غذایی مکمل نه تنها به در دسترس بودن انواع غذاها برای کودک بستگی دارد بلکه به شیوه تغذیه مادر نیز بستگی دارد.

- تغذیه نوزادان نیاز به مراقبت دارد و مادر مسئول نیازهای گرسنگی کودک است. 

- لازم نیست غذاها را به ترتیب خاصی به فرزند خود بدهید.

- می توانید غلات را نیز همراه با میوه ها یا سبزی های خرد شده و پوره شده به کودک بدهید.

- باید مراقب باشید، زیرا ممکن است نوزاد شما به برخی مواد غذایی مانند تخم مرغ، ماهی و بادام زمینی آلرژی داشته باشد. (درباره حساسیت های غذایی شیرخواران بیشتر بخوانید و از دکتر بپرسید تا مطمئن شوید.)

از تولد تا 4 ماهگی هر زمان که نوزاد گرسنه اش می شود معمولا بصورت غریزی به سمت سینه مادر می رود تا غذا پیدا کند. در این سن نوزاد فقط می تواند با شیر مادر و یا شیر خشک تغذیه شود و به هیچ وجه نباید تا قبل از 4 ماهگی از غذای کمکی استفاده کند. زیرا  دستگاه گوارش کودک شما هنوز در حال رشد است و کامل نشده است. بنابراین غذای جامد در حال حاضر مجاز نیست.

در زیر برخی از دستورالعمل های آکادمی کودکان ارائه شده است. فرزند شما زمانی برای غذای کمکی جامد آماده است که:

•  می تواند سرش را بالا نگه دارد و روی صندلی صاف بنشیند.
•  افزایش وزن قابل توجهی دیده شود (دو برابر وزن تولد) و حداقل 13 پوند ( تقریبا 3.5 کیلوگرم) وزن داشته باشد.
•  می تواند دهان را در اطراف قاشق کوچک ببندد. در واقع نشانه های توانایی در بلع را نشان می دهد.
•  می تواند مواد غذایی را از جلو به عقب دهان منتقل کند.

غذای کودک در این سن چیست؟

• شیر مادر یا شیر خشک
•  سبزیجات خرد شده (سیب زمینی شیرین)
•  میوه خرد شده (سیب، موز، هلو)
•  گوشت خالص (مرغ، گوشت گاو و گوسفند)
•  غلات غنی شده با آهن و نیمه مایع 
•  مقدار کمی ماست غیر شیرین (شیر گاو تا سن 1 سالگی داده نشود)

غذای کودک 4 تا 6 ماهه چه مقدار در روز است؟

•  با 1 قاشق چایخوری در روز غذاهای خالص یا غلات را شروع کنید.
• بهتر است غلات را با 4 تا 5 قاشق چای خوری شیر مادر یا شیر خشک مخلوط کنید. (باید خیلی رقیق باشد)
•  پس از مرحله غلات می توانید علاوه بر غلات رقیق شده غذای جامد اصلی را نیز دو بار در روز به کودک بدهید.
• اگر به کودک غلات می دهید، کم کم غلظت آن را افزایش دهید.

نکات تغذیه ای در این سن

1- اگر کودک چیزی را که تهیه کرده اید نمی خورد، دوباره چند روز دیگر آن را امتحان کنید یا روش درست کردن آن را تغییر دهید.

2- غذاهای جدید را کم کم به کودک معرفی کنید. دو یا سه روز منتظر بمانید سپس غذای جدید دیگری را به او بدهید. (اگر کودک یا خانواده شما سابقه آلرژی دارند، سه روز منتظر بمانید در صورت عدم مشاهده آلرژی به دادن آن نوع غذا ادامه دهید).

3- همچنین خوب است غذاهای نمونه که برای تست به نوزاد می دهید را بنویسید. در این صورت اگر کودک واکنش نامطلوب نشان بدهد راحت تر می توانید متوجه بشوید مربوط به کدام غذا است.

4- ترتیب غذاهای جدید معمولا مهم نیست.

پزشک فرزند شما می تواند به شما لیست غذاها را پیشنهاد بدهد.

نشانه های آمادگی کودک برای مواد غذایی جامد مشابه 4 تا 6 ماه است. قسمت بالا را مطالعه کنید.

کودکم چه غذایی را می تواند بخورد؟

•  شیر مادر یا شیر خشک
•  میوه ها (موز، گلابی، سیب زمینی، هلو، آووکادو)
•  سبزیجات خرد شده (هویج به خوبی پخته شده، سیب زمینی شیرین)
•  گوشت خالص (مرغ، گوشت گاو)
•  مقدار کمی ماست غیر شیرین (شیر گاو تا سن 1 سالگی مجاز نیست)
• حبوبات پوره شده (لوبیا، نخود، عدس)
•  غلات غنی شده با آهن (جو، بلغور)

غذای کودک 6 تا 8 ماهه چه مقدار در روز است؟

•  1 قاشق چای خوری میوه که به تدریج به 2 یا 3 قاشق غذاخوری در چهار وعده افزایش می یابد.
• 1 قاشق چای خوری سبزیجات که به تدریج به 2 یا 3 قاشق غذاخوری در چهار وعده افزایش می یابد.
•  3 تا 9 قاشق غذاخوری غلات در 2 یا 3 وعده

نکات تغذیه ای در این سن

 1- غذاهای جدید را کم کم به کودک بدهید. دو یا سه روز منتظر بمانید سپس غذای جدید دیگری به او معرفی کنید. (اگر کودک یا خانواده شما سابقه آلرژی دارند، سه روز منتظر بمانید تا در صورت وجود آلرژی نشانه های آن مشخص شود). 

2- همچنین خوب است غذاهای جدیدی که به کودک می دهید را بنویسید. اگر کودک واکنش نامطلوب نشان بدهد راحت تر می توانید متوجه بشوید مربوط به کدام غذا است.

3- ترتیب غذاهای جدید معمولا مهم نیست.

4- پزشک فرزند شما می تواند به شما لیست غذاها را پیشنهاد بدهد.

نشانه های آمادگی برای غذاهای جامد و انگشتی مشابه 6 تا 8 ماهگی، بعلاوه:

•  اشیاء را با انگشت شست و انگشت اشاره جمع می کند که به معنای درک بیشتر نسبت به محیط اطراف است.
•  می تواند چیزها را از یک دست به دست دیگر انتقال دهد.
•  هر چیزی را در دهان قرار می دهد.
•  فک را به حالت جویدن حرکت می دهد.

کودک چه غذایی می تواند بخورد؟

•  شیر مادر یا شیر خشک 
• مقدار کمی پنیر پاستوریزه نرم و ماست غیر شیرین
•  سبزیجات پخته شده (هویج پخته شده، سیب زمینی، سیب زمینی شیرین)
•  میوه های پخته شده (موز، هلو، گلابی، آوکادو)
•  غذاهای انگشتی (غلات گرد، قطعات کوچک تخم مرغ، قطعات پخته شده سیب زمینی، ماکارونی پخته شده)
•  پروتئین (قطعات کوچک گوشت، مرغ، ماهی بدون استخوان، لوبیا به خوبی پخته شده، عدس، نخود فرنگی، لوبیا سیاه)
•  غلات غنی شده با آهن (جو، گندم، بلغور، غلات مخلوط)

کودک باید چه مقدار غذا در روز بخورد؟

•  1/4 تا 1/3 فنجان لبنیات (یا 1/2 اونس پنیر)
•  1/4 تا 1/2 فنجان غلات غنی شده با آهن
•  3/4 تا 1 فنجان میوه
•  3/4 تا 1 فنجان سبزیجات
• 3 تا 4 قاشق غذاخوری پروتئین

نکات تغذیه ای در این سن

1-  غذاهای جدید را کم کم به کودک بدهید. دو یا سه روز منتظر بمانید سپس غذای جدید دیگری به او معرفی کنید. (اگر کودک یا خانواده شما سابقه آلرژی دارند، سه روز منتظر بمانید تا در صورت وجود آلرژی نشانه های آن مشخص شود). 

2- همچنین خوب است غذاهای جدیدی که به کودک می دهید را بنویسید. اگر کودک واکنش نامطلوب نشان بدهد راحت تر می توانید متوجه بشوید مربوط به کدام غذا است.

3- ترتیب غذاهای جدید معمولا مهم نیست. 

4- پزشک فرزند شما می تواند به شما لیست غذاها را پیشنهاد بدهد.

نشانه های آمادگی برای دیگر غذاهای جامد مشابه 8 تا 10 ماهگی بعلاوه:

•  غذا را به راحتی فرو دهد.
•  دندان های بیشتری دارد.
•  دیگر غذا را با زبان از دهان خارج نمی کند.
•  سعی می کند از قاشق استفاده کند.

کودک چه غذایی می تواند بخورد؟

•  شیر مادر یا شیر خشک 
•  پنیر پاستوریزه، ماست، پنیر نرم (شیر گاو تا سن 1 سالگی مجاز نیست)
•  میوه له شده یا برش خورده 
•  سبزیجات نرم و پخته شده (نخود، هویج)
•  ماکارونی و پنیر، نخود فرنگی
•  پروتئین (تکه کوچکی از گوشت، مرغ، ماهی بدون استخوان، لوبیا به خوبی پخته شده)
• غذاهای انگشتی (غلات گرد، تکه های کوچک تخم مرغ، قطعات پخته شده سیب زمینی)
• غلات غنی شده با آهن (جو، گندم، بلغور، غلات مخلوط شده)

کودک چه مقدار غذا در روز بخورد؟

• 1/3 لیوان شیر (یا 1/2 اونس پنیر)
•  1/4 تا 1/2 فنجان غلات غنی شده با آهن
•  3/4 تا 1 فنجان میوه
•  3/4 تا 1 فنجان سبزیجات
•  3 تا 4 قاشق غذاخوری پروتئین

نکات تغذیه ای در این سن

1- غذاهای جدید را کم کم به کودک بدهید. دو یا سه روز منتظر بمانید سپس غذای جدید دیگری به او معرفی کنید. (اگر کودک یا خانواده شما سابقه آلرژی دارند، سه روز منتظر بمانید تا در صورت وجود آلرژی نشانه های آن مشخص شود). 

2- همچنین خوب است غذاهای جدیدی که به کودک می دهید را بنویسید. اگر کودک واکنش نامطلوب نشان بدهد راحت تر می توانید متوجه بشوید مربوط به کدام غذا است.

3- ترتیب غذاهای جدید معمولا مهم نیست. 

4- پزشک فرزند شما می تواند به شما لیست غذاها را پیشنهاد بدهد.

در اینجا مواد غذایی که در هر ماه و هر هفته میتوانید به نوزاد بدهید، معرفی شده است:

لیست غذای کودک هفت ماهه:

هفته اول ماه هفتم : فرنی آرد برنج و سپس حریره بادام

در اولین روز از هفته اول ماه هفتم باید برا یغذای کمکی از یک تا دو قاشق مربا خوری در یک وعده شروع کنید که ترجیحا این وعده در صبح بعد از شیر خوردن نوزاد باشد. در روز بعد به جای یک وعده، دو وعده به نوزاد بدهید. از روز سوم تا هفتم بتدریج بر تعداد قاشق ها اضافه کنید تا در آخر اولین هفته کودک شما حدود 10 تا 12 قاشق مرباخوری غذا بخورد.

با طرز تهیه " حریره بادام برای نوزادان" آشنا شوید.

مواد لازم برای تهیه فرنی آرد برنج: 

• آرد برنج : یک قاشق غذاخوری
• شیر مادر یا شیر گاو: 2 قاشق غذاخوری
• آب: یک فنجان

توجه : نیاز به افزودن شکر نیست.

هفته دوم ماه هفتم 

در هفته دوم می توانید سوپ را نیز به غذای کودک اضافه کنید. برنامه قبلی کودک به همراه سوپ در هفته دوم قرار دارد. سوپ را از روزی 2 قاشق مرباخوری شروع کرده و سپس جایگزین وعده فرنی در ظهر نمایید و فرنی را در وعده صبح به نوزاد دهید، سپس تعداد قاشق هارا افزایش دهید. 

در این مرحله سوپ کودک باید حاوی انواع گوشت مثل  گوشت گوسفند، مرغ و یا بوقلمون + هویج ، جعفری، گشنیز و سیب زمینی باشد. 

مواد لازم برای تهیه سوپ:

• گوشت ماهیچه گوسفندی  (یک تکه متوسط خورشتی معادل ۳۰ گرم)
• برنج (یک قاشق مرباخوری)
• هویج (یک عدد کوچک)
•  سیب زمینی (یک عدد کوچک)

هفته سوم ماه هفتم

در این هفته پوره ها به برنامه غذایی قبلی کودک اضافه می شود. در این مقاله با " انواع پوره ها برای نوزادان" آشنا می شوید. در این هفته کودک باید سه وعده غذا در طول روز بخورد که پوره ها در وعده عصر قرار می گیرند.

هفته چهارم ماه هفتم

سوپ را متنوع تر کنید. می توانید کدو حلوایی و کرفس هم اضافه کنید. 

لیست غذای کودک هشت ماهه

هفته اول ماه هشتم:

در این هفته برنامه قبل را ادامه داده و در وعده صبحانه تخم مرغ کاملا آبپز شده و پخته شده را به اندازه یک عدس به کودک بدهید یا در شیر یا آب جوش حل کنید و به کودک بدهید. سپس هر روز این مقدار را افزایش دهید . طوری که تا پایان 10 روز یک زرده کامل را به کودک داده باشید. سپس هر روز یک نصفه زرده و یا یک روز در میان یک زرده کامل به کودک دهید.

هفته دوم ماه هشتم:

در این هفته به سوپ کودک عدس، ماش، بلغور جو و .... اضافه کنید. برنامه قبلی + سوپ نیز باید همچنان ادامه داشته باشد.

میوه های مصرفی در این ماه: سیب، آب سیب، هلو، موز، گلابی و ....

هفته سوم و چهارم ماه هشتم

ادامه برنامه قبلی با تنوع بیشتر در سوپ ها و آش ها+ استفاده از تکه های نان .

برنامه غذایی کودک نه ماهه و ده ماهه

در این ماه برنامه های غذای کودک در ماه های گذشته را باید ادامه دهید و به برنامه غذایی او بیسکویت، کته، برنج نرم، خرما و سایر حبوبات مانند جوانه گندم را اضافه کنید. آب طالبی و گرمک را نیز می توان برای افزایش اشتها به کودک داد و انواع حبوبات را با فاصله 3 روز یک بار به آش ها و حلیم کودک اضافه کنید. غذاهای انگشتی را هم در این ماه ها امتحان کنید.

برنامه غذایی کودک یازده ماهه و دوازده ماهه

در این زمان غذای کودک متنوع تر شده و انواع خوراک ها مانند اسفناج، شلغم، جعفری، انواع کته ها و پلوها، تخم مرغ کامل، ماهی، پنیر، حبوبات و .... به رژیم کودک اضافه می شود. در این سن می توانید برای خوشمزه شدن غذا ی کودک از آب نارنج و آب لیمو نیز استفاده کنید اما هنوز زمان استفاده از نمک و شکر فرا نرسیده است.

سخن آخر

توجه و استفاده از برنامه غذایی که توسط گروه سلامت اوما به شما پیشنهاد داده شد، باعث می شود نوزادتان در هر زمان همه مواد مغذی مورد نیاز بدن خود را دریافت کرده و رشد مناسبی را نسبت به نمودار رشد داشته باشد.